Degenerativ Disk Xəstəliyi

Boyun və bel ağrılarının ən yaygın səbəblərindən biri dejenerativ disk xəstəliyidir. Disk iki hissədən ibarətdir: ortada yerləşən jelatinvari nüvə (nükleus) və ətrafındakı qoruyucu qabıq. Yaş artdıqca, disk su tərkibini və hündürlüyünü itirməyə başlayır. Nəticədə disk və omurları bir-birinə bağlayan ligamentlərdə bir sıra pozulmalar baş verir. Bu, diskin asanlıqla yırtılmasına səbəb ola bilər.

Dejeneratif Disk Xəstəliyi Nedir?

Dejenerativ disk xəstəliyi, omurlar arasında yerləşən disklərdə meydana gələn kireçlənmələr, zədələnmələr, aşınma və pozulmalara verilən addır. Bu xəstəlik cəmiyyətimizdə yaygın olan bel yırtığı (disk herniyasiyası) və instabilite adlanan omurganın hərəkət zamanı sabitliyini itirməsi ilə nəticələnə bilər.

Dejeneratif Disk Xəstəliyinin Nedenləri

Dejenerativ disk xəstəliyinə səbəb olan bir sıra amillər mövcuddur. Bunların arasında ən önəmlisi yaşın artmasıdır. Bununla yanaşı:

• Aşırı çəki və obezlik
• Genetik faktorlar
• Diyabet (şəkər xəstəliyi)
• Damar sərtliyi
• Siqaret çəkilməs
• Fiziki cəhətdən intensiv işlər
• Duruş pozuntuları
• Hərəkətsiz həyat tərzi

Bu amillər disk pozulmalarına səbəb ola bilər.

Dejeneratif Disk Xəstəliyinin Belirtləri

Dejeneratif disk xəstəliyinin ən xarakterik əlaməti bel və bud bölgəsinə yayılan ağrılardır. Ağrının hərəkət etdikdə artması da bu xəstəliyin varlığına işarə edə bilər. Xüsusilə ağır yük daşıma zamanı, əyilmə və yan tərəfə dönüş hərəkətləri ağrının şiddətini artırır. Ağrı səbəbi ilə dejenerativ disk xəstəliyi olanların gündəlik fəaliyyətləri məhdudlaşır, bu da yaşam keyfiyyətini ciddi şəkildə aşağı sala bilər.

Diaqnoz Prosesi

Xəstəliyin diaqnozu klinik müayinə və xəstə tarixinin dinlənilməsi sonrası müxtəlif müayinələrlə qoyulur. MR (Manyetik Rezonans) və BT (Kompyuter Tomoqrafiyası) kimi radioloji görüntüləmə metodlarından istifadə olunur. Bu iki müayinədən kifayət qədər nəticə alınmadıqda, diskqrafiya tətbiq olunur. Bu prosedurda diskin içərisinə boyalı maddə verilir, beləliklə diskin içi detallı şəkildə görüntülənir və xəstəlik diaqnozu qoyulur.

Dejeneratif Disk Xəstəliyinin Müalicəsi

Dejenerativ disk xəstəliyinin müalicəsində əsas məqsəd ağrıların aradan qaldırılması və xəstənin yaşam keyfiyyətinin artırılmasıdır. Başlanğıcda ağrıkəsicilər kifayət edə bilər. Fiziki terapiya metodları da müəyyən bir müddət ərzində tətbiq oluna bilər.

Kasların gücləndirilməsi müalicənin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir. Xəstələr fiziki aktivliyi laqeyd qalmamalıdır. Mütəxəssis nəzarəti altında həyata keçiriləcək xüsusi məşq proqramları ilə bel və qarın əzələləri gücləndirilməli və əgər xəstə artıq çəkiyə malikdirsə, çəki verməsi təmin edilməlidir.

Bu metodlarla kifayət qədər yaxşılaşma görülməyən xəstələrdə aşağıdakı metodlar tətbiq oluna bilər:

• Diskin içərisinə elektrod yerləşdirilərək həyata keçirilən elektrotermal müalicə
• Disk içi ozon müalicəsi
• Disk içi PRP və ya SVF inyeksiyaları

Çox irəliləmiş xəstələrdə, əgər disk hündürlüyü sıfıra enibsə, cərrahiyyə müdaxiləsi tələb oluna bilər.